Mijn Franse collega en ik staan vaak Nederlanders bij die te maken krijgen met het Franse strafrecht
Vaak wordt de vraag gesteld of ze wel of niet naar de zitting moeten gaan. Het gaat dan natuurlijk om mensen die niet in voorarrest in Frankrijk vastzitten. Op die vraag kan ik geen algemeen antwoord geven. In deze blog een aantal overwegingen.
Verschijningsplicht
Anders dan in Nederland geldt in Frankrijk een verschijningsplicht. Iemand die aan wie op de juiste wijze de oproeping is uitgebracht is op grond van de Code de Procédure Pénale verplicht te verschijnen. Alleen bij een goede reden (bijvoorbeeld ziekenhuisopname) kan dat anders worden. De verplichting geldt ook als de persoon in kwestie wist dat hij moest verschijnen, ook al was de oproep niet op de juiste wijze uitgebracht.
Als iemand niet verschijnt kan de rechtbank besluiten om toch vonnis te wijzen of bijvoorbeeld een internationaal arrestatiebevel uit te vaardigen.
Waarom willen mensen niet naar de zitting bij de Franse rechter?
De redenen die ik vaak te horen krijgen om niet naar de zitting te gaan zijn onder meer:
- “ik vertrouw de Franse rechtspraak niet”
- “als ik wel ga en er volgt een veroordeling dan houden ze me daar en kom ik in een Franse gevangenis”
- “de omstandigheden in Franse gevangenissen zijn slechter dan in Nederland”
- “als ik in Frankrijk word veroordeeld dan komt mijn zaak in Nederland toch opnieuw voor”
- “ik wacht wel tot Frankrijk een overleveringsverzoek aan Nederland doet”
Arrestatiebevel en verzoek om overlevering
Het kan zijn dat Frankrijk in het kader van opsporing en vervolging een internationaal arrestatiebevel heeft uitgevaardigd. Ook kan het zijn dat Frankrijk een verzoek om overlevering heeft gedaan aan Nederland.
In het kader van de Europese samenwerking zal Nederland in principe een gevolg geven aan een overleveringsverzoek. De overleveringskamer van de rechtbank Amsterdam beslist daarover. Het uitgangspunt is dat een verzoek wordt toegewezen, tenzij er bijzondere omstandigheden zijn waarom een dergelijk verzoek niet zou moeten worden toegewezen.
Ook als u in het buitenland komt loopt u het risico te worden uitgeleverd.
Vertrouwen Franse rechtspraak
Iemand die met het strafrecht te maken krijgt, begeeft zich vaak op onbekend terrein. Soms ook niet, maar dat is een ander verhaal. Voor Nederlanders en het Franse strafrecht is die onbekendheid nog sterker: andere cultuur, andere taal, andere rechtsvormen, etc.
Toch hebben we binnen Europa te maken met het wederzijdse vertrouwen van landen in elkaars rechtsstelsels. Uitspraken van de rechtbank in het ene land worden in principe erkend in andere landen in Europa en er wordt ook internationaal medewerking aan opsporing verleend.
Op het moment dat de Franse justitie aan Nederland het verzoek doet om een verdachte over te leveren dan zal de rechtbank Amsterdam in beginsel de overlevering toestaan. Zorg echter voor goede bijstand in Nederland als u met een overleveringsverzoek te maken krijgt er kunnen redenen zijn om de overlevering te weigeren.
De Franse rechter oordeelt hard over mensen die niet naar de zitting komen
Hiervoor ben ik al ingegaan op de verplichting om wel naar de zitting te gaan. Als de zaak bij afwezigheid wordt behandeld dan merk ik dat de Franse strafrechter veel waarde hecht aan de aanwezigheid van een verdachte op zitting om tekst en uitleg te geven. Als iemand niet verschijnt, dan wordt dat vrijwel altijd in zijn of haar nadeel uitgelegd. Dat kan ook spelen als iemand zelf weigert te komen en pas op basis van een verzoek is overgeleverd aan Frankrijk. Er volgt dan al snel een bewezenverklaring samen met een zware straf.
Hoe kan dat? Het bewijs kan toch wel of niet geleverd worden?
Om dat te begrijpen moeten we kijken naar de verschillende manieren waarop bewijs geleverd wordt in Nederland en in Frankrijk. Ik kom daar in een andere blog uitgebreider op terug, en in hier benoem ik het belangrijkste verschil.
Bewijs in Nederland en Frankrijk
Nederland: negatief wettelijk bewijsstelsel
In Nederland geldt het zogenaamde negatief wettelijke bewijsstelsel. Dat betekent dat de De Nederlandse strafrechter voor de bewijsvoering allereerst is gebonden aan de in de wet genoemde bewijsmiddelen. Alleen de middelen die in de wet staan mogen als bewijs worden gebruikt.
Als op basis van die wettelijke bewijsmiddelen het bewijs van de beschuldiging in de tenlastelegging is bewezen moet de rechter nog een toets doen op basis van zijn/haar overtuiging. Met andere woorden, is de rechter ook overtuigd dat de verdachte het feit heeft begaan ook als is het wettelijk bewezen?
Frankrijk: vrij bewijs en gemoedelijke overtuiging
In Frankrijk geldt in hoofdregel het vrije bewijs bij de correctionele rechtbank en assisen. Op de verschillen kom ik elders terug.
Het vrije bewijs betekent allereerst dat het Franse autoriteiten alle wettelijke middelen mogen gebruiken om de waarheid aan het licht te brengen en de uitkomsten voor de rechter mogen brengen. Vervolgens heeft de rechter de vrijheid om het aangedragen bewijs vrij te waarderen. Hij laat zich daarbij leiden door de gemoedelijke overtuiging (intime conviction). Deze moet hij wel motiveren.
Lees ook: het bewijsstel in Nederland en Frankrijk: hoe werkt dit?
Verschillen in uitkomst
De verschillen in de wijze waarop bewijs tot stand gebracht komt en de waardering daarvan zijn mede bepalend voor de vraag of er een veroordeling volgt of niet. Waar een zaak in Nederland mogelijk tot vrijspraak zou leiden kan op basis van dezelfde bewijsmiddelen de rechter tot een bewezenverklaring komen en een zware straf opleggen.
Met andere woorden, de in Frankrijk heeft de rechter een grote mate van vrijheid om het bewijs te beoordelen. Als de verdachte er dan ook nog niet is om een toelichting te geven is de conclusie al snel dat hij het wel gedaan zal hebben. Er volgt dan een veroordeling met een zware straf.
Na de veroordeling door de Franse rechter
Anders dan in de fase voor berechting levert Nederland geen Nederlanders over wanneer zij zijn veroordeeld in Frankrijk. Wel kan Frankrijk aan Nederland verzoeken om het Franse vonnis in Nederland ten uitvoer te leggen.
Overname straf
Ook hier geldt de wederzijdse erkenning van elkaars uitspraken. Dit betekent dat Nederland als Frankrijk daarom verzoekt, de straf meestal zal overnemen en ten uitvoerleggen. Een dergelijk verzoek wordt beoordeeld door het Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden, maar de mogelijkheden om de tenuitvoerlegging te voorkomen zijn zeer beperkt omdat de erkenning van de Franse uitspraak voorop staat.
Breng wel de Franse strafkortingen en mogelijkheden tot voorwaardelijke invrijheidstelling onder de aandacht van het Hof. Frankrijk legt namelijk op het oog wel langere straffen op dat Nederland, maar de kortingen zijn in Frankrijk weer wat gunstiger.
Doorgaans betekent dit alles dat u de gevangenisstraf die in Frankrijk is opgelegd, dan in Nederland moet uitzitten. Het voordeel ten opzichte van een Franse gevangenis is, dat het in Nederland is, er Nederlands wordt gesproken en familie en vrienden makkelijk op bezoek kunnen komen.
Andere landen kunnen u wel overleveren
Als u in Frankrijk veroordeeld bent en u heeft de Nederlandse nationaliteit, dan zal Nederland u niet overleveren aan Frankrijk. Dat geldt echter niet voor andere (Europese) landen. Als er een arrestatiebevel is uitgevaardigd zullen bijvoorbeeld Duitsland en België u wel overleveren. Het buitenland biedt niet de bescherming aan Nederlanders die de Nederlandse wetgeving wel biedt.
Conclusie
Uitgangspunt is dus de verplichting om naar de Franse zitting te gaan. Ik kan u uiteraard niet adviseren om niet naar de zitting te gaan. Of u daadwerkelijk gaat of niet is een keuze die u uiteindelijk zelf moet maken. Houd echter rekening met een grote kans op een zware straf als u niet gaat. Daar staat tegenover dat u - behoudens - overlevering vooraf niet in een Franse gevangenis belandt maar mogelijk in Nederland.
Wat kunnen Jaspers Advocatuur en Castling Avocats betekenen?
In samenwerking met het Franse advocatenkantoor Castling Avocats verzorgt Jaspers Advocatuur de begeleiding en verdediging van Nederlanders die in Frankrijk te maken krijgen met het strafrecht. Het Franse en het Nederlandse strafrecht zijn bijna niet met elkaar te vergelijken.
Onze ervaring is dat de Franse rechter veel sneller dan de Nederlandse rechter tot een bewezenverklaring komt en ook nog eens strengere straffen oplegt. Daarbij is het voorarrest vaak vele malen langer dan in Nederland. Helaas zien wij te vaak dat de bijstand aan Nederlanders die met de Franse justitie te maken krijgen, veel te wensen overlaat. De Franse taal is een enorm probleem voor Nederlanders. Door tweetalige samenwerking lossen wij taal- en vertaalproblemen op.
Of bel met 0762043110
